Chào mừng các em học sinh lớp 7
đến với lớp học Ngữ văn
Chào mừng các em học sinh lớp 7
đến với lớp học Ngữ văn
LẮNG NGHE VÀ NÊU CẢM NHẬN CỦA EM VỀ BÀI HÁT
Tiết :
L
Ụ
C B
Ì
N
H
TÊN 1 LOÀI
HOA
7
S
Ô
N G
H
Ư
Ơ
N
G
TÊN 1 ĐỊA DANH
9
N
A
M B
Ì
N
H
TÊN 1 LÀN ĐIỆU
DÂN CA
7
T
H
A N
H
H
Ả
I
TÊN 1 NHÀ THƠ
8
TRI THỨC
ĐỌC – HIỂU
Mùa xuân
nho nhỏ
Thanh Hải
TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
1
TỔNG KẾT
3
LUYỆN TẬP
4
VẬN DỤNG
5
SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
2
2
TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
PHIẾU HỌC TẬP
Họ và tên:…………
Lớp:………………
Ngày:………………
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
MÙA XUÂN NHO NHỎ
Hãy vẽ sơ đồ tư duy thể hiện những nét
khái quát về nhà thơ Thanh Hải và văn
bản Mùa xuân nho nhỏ
I. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
1. Tác giả
Thanh Hải
- Thanh Hải (1930 – 1980)
- Tên thật Phạm Bá Ngoãn
- Quê: huyện Phong Điền Thừa Thiên – Huế.
- Cây bút có công lớn trong việc xây dựng nền
VHCM niền Nam trong hai cuộc kháng chiến
chống Pháp và chống Mĩ.
- Phong cách sáng tác: Ngôn ngữ giàu hình ảnh,
nhạc điệu, cảm xúc chân thành, thắm thiết.
MÙA XUÂN NHO NHỎ
-
Thanh
Hải-
THANH HẢI
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc
Mùa xuân ta xin hát
Câu nam ai, nam bình
Nước non ngàn dặm tình
Nước non ngàn dặm mình
Nhịp phách tiền đất Huế
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
I. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
1. Tác giả
a) Đọc
2. Tác phẩm
b) Tìm hiểu chung về văn bản
MÙA XUÂN NHO NHỎ
-
Thanh
Hải-
* Hoàn cảnh sáng tác
Tháng 11/ 1980 khi tác
giả
đang
nằm
trên
giường bệnh. Bài thơ là
những
dòng
chữ
cuối
cùng mà nhà thơ để lại.
b. Ý nghĩa nhan đề
-
Nghĩa
thực:
Gợi
về
mùa xuân của đất trời,
của thiên nhiên vũ trụ
- Nghĩa ẩn dụ: bài thơ
thể
hiện
khát
vọng
lí
tưởng
muốn
cống
hiến
tất cả những gì đẹp đẽ
nhất, tinh túy nhất cho
cuộc đời, quê hương, đất
nước của nhà thơ.
c. Thể loại –
PBBĐ
- Thể loại :
thơ 5 chữ
- Phương
thức: biểu
cảm.
Khổ thơ đầu
BỐ CỤC
Cảm xúc trước mùa xuân
của thiên nhiên đất trời
Khổ 2 và 3
Mùa xuân của đất nước,
con người
Khổ 4 và 5
Suy nghĩ và ước
nguyện của nhà thơ
Lời ngợi ca quê
hương đất nước
Khổ thơ cuối
1
2
3
4
SUY NGẪM
VÀ PHẢN HỒI
I. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
II. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
MÙA XUÂN NHO NHỎ
-
Thanh
Hải-
1. Cảm xúc của nhà thơ trước
mùa xuân thiên nhiên
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
1. Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân thiên nhiên
“ Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
- Sử dụng những gam màu tươi tắn: “xanh, tím”
- Các từ cảm thán: “ơi”, “chi”
-> Gợi chất giọng ngọt ngào, thân thương gần gũi
- Đảo ngữ: động từ
“mọc” được đặt lên
đầu câu thơ
-> Tô đậm sức sống
mạnh mẽ đến bất ngờ
của một bông hoa trên
dòng sông xanh.
- Hình ảnh “dòng sông”
- > Gợi liên tưởng về một
bông hoa đang từ từ vươn lên
trên mặt nước tràn đầy sức
xuân và sắc xuân.
- Bức tranh mùa xuân Huế
được chấm phá bằng hình ảnh
chọn lọc và giàu sức gợi:
“dòng sông xanh”, “hoa tím
biếc”, “chim chiền chiện”.
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”
- Hình ảnh “giọt long lanh rơi”
-> Nhiều sức gợi:
- Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được sử dụng một cách tài tình
- Đại từ “tôi” được điệp lại hai lần và đi liền với hành động “hứng”
-> Thái độ trân trọng của thi nhân trước vẻ đẹp của thiên nhiên cùng với
sự tận hưởng chiếm lĩnh và giao hòa với mùa xuân
MÙA XUÂN NHO NHỎ
-
Thanh
Hải-
2.
Cảm
xúc
của
nhà
thơ
trước mùa xuân đất nước.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
2. Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân đất nước.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao...
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
- 3 hình ảnh đẹp”:
+ Mùa xuân người cầm súng
+ Mùa xuân người ra đồng
+ Đất nước như vì sao
- “Người cầm súng” và “người ra đồng”
-> Biểu trưng cho 2 nhiệm vụ chiến lược
quan trọng của đất nước: chiến đấu ở tiền
tuyến và lao động xây dựng hậu phương vững
chắc.
- Hệ thống tính từ: “vất vả”, “gian lao”
-> Đúc kết chặng đường 4000 năm dựng nước và giữ
nước với biết bao thăng trầm thử thách.
- Hình ảnh so sánh: “Đất nước như vì sao”
gợi nhiều liên tường:
+ Gợi nguồn sáng lấp lánh tồn tại vĩnh hằng
trong không gian và thời gian.
+ Gợi ý nghĩa về dân tộc Việt Nam ta trong
suốt chiều dài lịch sử
+ Gợi niềm tin của tác giả vào một tương lai
tươi sáng của đất nước.
3. Khát vọng và lí tưởng sống cao đẹp của nhà thơ.
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến
- Sử dụng đại từ “ta”
bộc lộ một cách trực
tiếp tâm niệm của nhà
thơ.
- Điệp cấu trúc ngữ pháp
“ta làm...ta nhập...” được
đặt ở vị trí đầu của 3 câu thơ
đã khiến cho nhịp điệu thơ
trở nên nhẹ nhàng, khiến cho
câu thơ như một lời thủ thỉ
tâm tình về ước nguyện hóa
thân, hiến dâng cho quê
hương, đất nước của nhà
thơ.
- Hệ thống hình ảnh: “con chim hót”, “cành
hoa”, “nốt trầm xao xuyến” là giản dị, thật
hàm xúc
Có sự đối ứng chặt chẽ với những hình ảnh mở
đầu của bài thơ.
Gợi liên tưởng đến mối quan hệ giữa cá nhân và
cộng đồng, giữa con người và đất nước.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc
- “Một mùa xuân nho nhỏ” là hình ảnh ẩn dụ đặc sắc của bài thơ
- Từ láy “nho nhỏ” thể hiện ước muốn khát vọng khiêm tốn, giản dị và những gì
đẹp đẽ, tinh túy nhất của cuộc đời con người để góp cho mùa xuân đất nước.
- Tính từ “lặng lẽ” cho thấy vẻ đẹp của một tâm hồn, lối sống và nhân cách.
- Nghệ thuật điệp cấu trúc “dù là...dù là...” kết hợp với hình ảnh tương phản
“tuổi hai mươi” và “khi tóc bạc”
-> Khẳng định sự tồn tại bền vững của những khát vọng sống, lí tưởng sống là cống
hiến, hi sinh.
Tình yêu đời, yêu cuộc sống trỗi dậy mãnh liệt, trở thành khúc hát tâm tình trong
những dòng thơ cuối. Khúc hát đó thật cảm động, cao quý và đáng trân trọng biết
bao
4. Lời ngợi ca quê hương
- Ta xin hát
Nam ai
Nam bình
Tấm lòng ân nghĩa, thủy chung
TỔNG KẾT
2. Nghệ thuật
- Thể thơ năm chữ, cách gieo vần
liền giữa các khổ thơ đã tạo ra sự
liền mạch cảm xúc.
- Ngôn ngữ và hình ảnh thơ giản
dị, trong sáng, giàu sức gợi
- Cảm xúc chân thành, tha thiết,
cho nên bài thơ trở thành tiếng
lòng của nhà thơ thanh Hải với
đất nước, với cuộc đời.
1. Nội dung
Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”
thể hiện thành công vẻ đẹp của
mùa
xuân
thiên
nhiên,
mùa
xuân ddaaats nước. Qua đó bày
tỏ lẽ sống cao đẹp là sẵn sàng
dâng hiến cuộc đời mình cho
đất nước.
Hình ảnh mùa xuân được khắc hoạ thật đẹp trong đoạn thơ sau:
“Mọc giữa dòng sông xanh
….Tôi đưa tay tôi hứng.”
Câu 1: Đoạn thơ trên nằm trong tác phẩm nào, của ai? Nêu hoàn cảnh ra đời tác phẩm ấy?
Câu 2: Dựa vào đoạn thơ trên, em hãy viết một đoạn văn khoảng 10 - 12 câu theo cách lập luận
tổng hợp - phân tích - tổng hợp, trong đó có sử dụng phép nối và một câu chứa thành phần tình
thái với chủ đề: vẻ đẹp của mùa xuân, thiên nhiên và cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp ấy
(gạch dưới thành phần tình thái và những từ ngữ dùng làm phép nối).
Câu 3: Cũng trong bài thơ trên có câu:
“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng”
Trong câu thơ trên từ “lộc” được hiểu như thế nào? Theo em, vì sao hình ảnh “người cầm
súng” lại được tác giả miêu tả “Lộc giắt đầy trên lưng”?
PHIẾU SỐ 1
Viết đoạn văn nêu cảm nhận về một đoạn thơ mà em
yêu thích trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ
VẬN DỤNG
